Muzeum Okręgowe w Tarnowie

Kolekcja szkła i porcelany oficjalnie przekazana

Unikatowa kolekcja szkła i porcelany gromadzona przez pokolenia rodziny Sanguszków, obejmująca dwa tysiące zabytków, która od zakończenia wojny znajdowała się w formie depozytu w Muzeum Okręgowym w Tarnowie, oficjalnie przeszła w posiadanie tarnowskiego muzeum. Jej zakup w kwocie 4 200 000 zł w całości sfinansowało Województwo Małopolskie. W symbolicznym akcie podpisania i przekazania aktu własności kolekcji wziął udział Paul Franҁois Roman Książę Sanguszko, parlamentarzyści – Anna Pieczarka, Urszula Augustyn i Norbert Kaczmarczyk, przedstawiciele zarządu Województwa Małopolskiego: marszałek Witold Kozłowski, wicemarszałek Józef Gawron, Iwona Gibas, Marta Malec-Lech, a także starosta tarnowski Roman Łucarz i wicestarosta Jacek Hudyma, ks. biskup Stanisław Salaterski, dyrektor tarnowskiego Muzeum Kazimierz Kurczab wraz z pracownikami Muzeum. Nie pojawił się włodarz Tarnowa ani nikt z jego wielu zastępców, co zostało jednoznacznie skomentowane.

- Dzisiejsza uroczystość to szczególne wydarzenie w historii nie tylko tarnowskiego Muzeum, ale też w historii całej małopolskiej i polskiej kultury. Jesteśmy wdzięczni księciu Pawłowi Sanguszko za to, że udało nam się osiągnąć porozumienie i ta przepiękna, bogata kolekcja już na stałe pozostanie w Muzeum w Tarnowie – mówi marszałek Witold Kozłowski.

Historia tego konkretnego zbioru, głównie szkła i porcelany, związana była z zamkiem w Podhorcach (obecnie Ukraina), który w 1865 roku, wraz z całym wyposażeniem zakupił książę Władysław Roman Sanguszko od Leona Rzewuskiego. Z czasem, kolekcja była wzbogacana przez zakupy, dary i przekazy przedstawicieli innych rodów magnackich i szlacheckich, (m.in. Radziwiłłów, Lubomirskich, Potockich i innych), przede wszystkim zaś przez kolejne pokolenia przedstawicieli magnackiego rodu Sanguszków. Ta jedyna w swoim rodzaju unikatowa kolekcja jest obiektem ciągłego zainteresowania badaczy i konserwatorów interesujących się historią szklarstwa i technologią szkła oraz porcelany. Jej wartość nie wynika z ilości egzemplarzy, ale przede wszystkim z jej walorów artystycznych i historycznych. Jest to jeden z niewielu zachowanych, szkoda że jedynie w części, przykład polskiego kolekcjonerstwa, zawierający wyjątkowe okazy pochodzące z najwybitniejszych i najważniejszych wytwórni porcelany oraz szkła w Polsce i w Europie od XVIII do XX wieku. Część gromadzonego przez pokolenia zbioru przez ostatnie dekady, znajdowała się, w formie depozytu w Muzeum Okręgowym w Tarnowie. Obejmowała ona blisko dwa tysiące zabytków, w tym przede wszystkim szkło i porcelanę, ale także pojedyncze przykłady rzeźby i rzemiosła artystycznego. Po śmierci księżnej Klaudii Sanguszko jedynym właścicielem kolekcji został książę Paweł Sanguszko, z którym od kilku lat prowadzone były rozmowy w sprawie jej wykupu. Do szczęśliwej finalizacji negocjacji doszło w grudniu 2022 roku. Środki na zakup pozyskano w całości z budżetu Województwa Małopolskiego. 

- Współpraca małopolskich władz i rodziny Sanguszko spowodowała, że mogliśmy zgromadzić całą tę kolekcję w Tarnowie. Mam nadzieję, że to otwiera nową drogę do negocjacji nie tylko w dziedzinie kultury. Muszę szczerze przyznać, że nic tak nie napawa mnie radością, jak świadomość, że cała ta kolekcja będzie dostępna dla Polaków właśnie w Tarnowie - mówił książę Paweł Sanguszko.

- Jako członek Zarządu Województwa Małopolskiego, który ma w swojej opiece małopolską kulturę i turystykę, nie wyobrażałam sobie, żeby tak unikalna kolekcja nie była prędzej czy później własnością naszego muzeum. Po latach starań udało się, za co serdecznie dziękuję panu marszałkowi i całemu zarządowi. To akt, który zapisuje się w tarnowskiej historii dla następnych pokoleń - mówi Iwona Gibas z zarządu województwa.  Z zakupu przepięknej kolekcji zadowolony jest dyrektor tarnowskiego muzeum Kazimierz Kurczab.

– Jest to historyczne wydarzenie i ogromna radość, że właśnie mi przypadło finalizować to przedsięwzięcie, które było realizowane od jakiegoś czasu i to nie tak, że to nagle teraz się stało. Poprzedni dyrektorzy też cały czas chcieli doprowadzić do tego, żeby tę kolekcję kupić. Główna ekspozycja będzie tutaj w tarnowskim ratuszu tak jak to do tej pory było i oczywiście w tych dwóch obiektach Zamek w Dębnie i dwór w Dołędze. Ekspozycja będzie powiększana o kolejne egzemplarze, bądź też wymieniana, żeby pokazać wszystkie eksponaty.

Wraz z nabyciem kolekcji książąt Sanguszków zbiegło się wydanie katalogu pt. „Ceramika i szkło z depozytu książąt Sanguszków w Muzeum Okręgowym w Tarnowie, Świadkowie Historii”. Autorami opracowania są pracownicy Muzeum, Barbara Bułdys i Manuela Stadnicka-Hoffman. Uroczystość uświetnił występ chóru „Rondine” działający przy Centrum Sztuki Mościce – jednostce kultury Województwa Małopolskiego.